Jako pierwsi wystawę we Wrocławiu obejrzeli zaproszeni goście. Wśród nich minister Krzysztof Szczerski (na pierwszym planie po lewej) i abp Wiktor Skworc
Zarówno polska jak i niemiecka strona odnotowała datę osiemnastego listopada jako pierwszą poważną próbę wzajemnego pojednania, bowiem w tym dniu minęła 50-ta rocznica wysłania słynnego listu polskich biskupów katolickich do biskupów niemieckich, w którym znalazły się wiekopomne słowa o przebaczeniu i prośba o takie przebaczenie od Niemców.
18 listopada mija pięćdziesiąta rocznica przekazania listu polskich biskupów do niemieckich, poprzedzającego milenijne obchody chrześcijaństwa w Polsce. W 1965 roku, czyli 20 lat po II wojnie światowej polscy biskupi podczas II Soboru Watykańskiego wystosowali listy do episkopatów 56 krajów z zaproszeniem do udziału w obchodach 1000-lecia Chrztu Polski. List o specjalnej treści, który podpisało 34 biskupów wysłano do niemieckiego episkopatu. W tekście nazwanym oficjalnie: „Orędziem biskupów polskich do ich niemieckich braci w chrystusowym urzędzie pasterskim” znalazły się słynne dzisiaj słowa: Przebaczamy i prosimy o wybaczenie. Nie ulega wątpliwości, że inicjatywa polskich biskupów w formie listu była pierwszym oficjalnym dokumentem, który zbliżał do prawdziwego pojednania polsko-niemieckiego. W tamtych powojennych czasach, gdy dodatkowo mieliśmy do czynienia z zimną wojną taki gest był czymś wyjątkowym. Zresztą natychmiast spotkał się w Polsce z ostrą nieprzychylną reakcją komunistycznych władz i spowodował falę ataków na kościół rzymskokatolicki w Polsce i personalnie na Prymasa Wyszyńskiego. Komuniści chcieli zdyskredytować kościelne władze w oczach obywateli i dlatego od razu rozpoczęli agresywną kampanię nienawiści, nazywając biskupów zdrajcami.
Nieufność także w Niemczech.
W Niemczech wcale nie było łatwiej. Niemieccy historycy dzisiaj otwarcie przyznają, że odpowiedź niemieckich biskupów także nie nastąpiła szybko i jednoznacznie, bowiem i po tej stronie granicy animozje, pretensje a nawet jawna wrogość także była silna. Dopiero 5-go grudnia 1965 duchowni niemieccy odpowiedzieli na list, przyjmując zaproszenie na uroczystości 1000-lecia Chrztu Polski, jednak w treści nie rozstrzygają konkretnie kwestie zachodniej granicy Polski, które pozostały sporne jeszcze przez wiele lat.
Pół wieku po orędziu.
Z okazji 50-ej rocznicy słynnego orędzia zarówno w Polsce, jak i w Niemczech, a nawet w Watykanie zorganizowano wiele imprez kulturalno naukowych. Już 3-go października w Muzeach Watykańskich pokazano wystawą pt. „Przebaczenie i pojednanie. Kardynał Kominek, nieznany ojciec Europy”, 26-go października także w Watykanie polscy i niemieccy biskupi wspólnie odprawili Eucharystię Pojednania. Zorganizowano wiele konferencji naukowych i paneli dyskusyjnych na temat polsko-niemieckiego pojednania. 18-go listopada jednocześnie we Wrocławiu i Berlinie otwarto okolicznościową wystawę, zatytułowaną: „Pojednanie Versoehnung in Progress. Die katholische Kirche und Die Deutsch Polnische Beziehungen nach 1945”. Wystawa opowiada o roli Kościoła katolickiego i osób kierujących się chrześcijańskimi wartościami w powojennym procesie pojednania pomiędzy dwoma narodami – polskim i niemieckim. Jej autorem jest dr Robert Żurek, historyk i teolog, który od lat bada rolę Kościoła katolickiego w procesie pojednania polsko-niemieckiego po II wojnie światowej. Obecny na uroczystym otwarciu wystawy minister Krzysztof Szczerski odczytał słowo skierowane do uczestników przez prezydenta RP Andrzeja Dudę. “To dobrze, że pamięć o orędziu jest kultywowana po obu stronach Odry, i że wspólnie chcemy zaprezentować osiągnięcie pojednania polsko-niemieckiego jako źródła inspiracji także dla innych” – zaznaczył prezydent RP. Podkreślił także, że list biskupów polskich niezmiennie budzi podziw swoją głębią duchową, odwagą i wizjonerstwem.
Wystawę we Wrocławiu będzie można zwiedzać do 17 stycznia 2016 r. a w Berlinie – do 16 grudnia 2015 r.
Waldemar Maszewski